چک یک نوع سند تجاری است که در معاملات مختلف بسیار کارایی دارد. چک در حکم وجه نقد بوده که برای پرداخت آن تاریخ مشخصی تعیین می‌شود. در بسیاری از مواقع، افراد به جای آن که پولی را بپردازند، اقدام به صدور چک می‌کنند.
چک در عین حال که کارایی زیادی دارد اما در طی چند سال اخیر ابزاری برای سوء استفاده افراد شده است. به همین منظور قوانین مرتبط با چک تغییرات زیادی داشته است و اخیرا چک‌های جدیدی به عنوان چک صیادی به وجود آمده‌اند.
چک انواع مختلفی دارد که کارایی آن در مسائل گوناگون نیز متفاوت است. زمانی که فردی چکی را صادر می‌کند، باید به این موضوع توجه داشته باشد که در موعد تعیین شده در چک، باید مبلغ مورد نظر در حساب او وجود داشته باشد.
حال اگر مبلغ چک با میزان موجودی حساب بانکی صادرکننده تطابق نداشته باشد، دارنده می‌تواند به بانک مراجعه کرده و چک را به اصطلاح برگشت بزند.
صدور چک بلامحل در شرایطی می‌تواند جرم به شمار رفته و برای صادرکننده نیز امکان تعقیب کیفری وجود دارد. برای به اچرا گذاشتن چک می‌توان از روش‌های حقوقی، کیفری و ثبتی نیز بهره‌مند شد.
در جلسات مشاوره حقوقی چک گفته می‌شود که دارنده این امکان را دارد که از هر کدام از روش‌های قانونی بتواند اقدام به وصول چک کند. نحوه طرح دعوا کیفری بابت صدور چک بلامحل با طرح دعاوی حقوقی و یا روش ثبتی متفاوت است.
گفتنی است که دارنده تنها می‌تواند از صادرکننده اقدام به شکایت کیفری نموده و طبق قانون حق طرح دعوا کیفری علیه ظهرنویس یا ضامن چک را ندارد. اگر فردی ضامن پرداخت چک صادرکننده شود، در صورت عدم وصول چک، دارنده می‌تواند به ضامن رجوع کند.
ضامن نیز بعد از پرداخت طلب دارنده این اختیار را دارد که از دارنده مطالبه وجه کند. در صورت خودداری دارنده از تادیه دین خود، ضامن بایستی اقدام به طرح دعوا مطالبه وجه نماید. چک بین بانکی و چک رمز دار در بین معاملات تجاری کارایی فراوانی دارد که نحوه صدور آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
امروزه با ظهور چک‌های صیادی شاهد تحول گسترده و عظیمی در حوزه چک هستیم. هدف از ایجاد چک صیادی، جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند برگشت خوردن چک و مواردی از این قبیل است.
از طریق سامانه صیاد این امکان برای دارنده چک وجود دارد که سوابق صادرکننده نسبت به صدور انواع چک را بررسی نماید. گفتنی است که هم صادرکننده و هم دارنده برای صدور چک صیادی، بایستی اقدامات لازم را در سامانه انجام داده و به نحوی چک را به ثبت برسانند.
در هر صورت با توجه به اهمیت بالای چک، توصیه می‌شود که پیش از هر اقدامی در این زمینه از مشاوره حقوقی چک در سامانه مشاوره حقوقی 24 استفاده کنید.
درباره چک
از چک می‌توان به عنوان پرکاربردترین سند تجاری نام برد و در طی سالیان اخیر تغییرات گسترده‌ای در حوزه چک به وجود آمده است. صادرکننده با صدور چک در واقع به بانک این دستور را می‌دهد تا به محلی که پول در آن قرار دارد، یعنی همان حساب بانکی او، بر اساس مبلغ درج شده در چک آن را به دارنده بدهد.
در نوشتن چک، باید یک سری نکات را رعایت نمود تا برای دارنده و صادرکننده مشکل خاصی به وجود نیاید. صادرکننده باید مولردی که در چک عنوان می‌شود را بدون تغییرات خاصی تکمیل کند.
مبلغ و تاریخ چک باید به عدد و حروف نوشته شود و همچنین محل صدور چک و این که چک در وجه چه کسی صادر شود و همچنین محل امضا نیز از دیگر نکات مهم چک است.
در چک باید مشخص شود که صدور آن در وجه چه شخصی بایستی انجام شود. درج محل چک به صورت وجه حامل خطرات زیادی را در پی دارد و در صورت مفقودی چک، هر فردی می‌تواند ادعا کند که چک متعلق به او است و در این زمینه نیز صادرکننده دچار ضرر و زیان فراوان خواهد شد.
اعتبار چک به امضا صادرکننده بستگی دارد و نمی‌توان به جای امضا از مهر و یا اثر انگشت استفاده نمود. زمانی که دارنده برای وصول چک به بانک مراجعه می‌کند، مطابقت امضا توسط بانک صورت گرفته که در صورت عدم تطابق، امکان وصول چک با دشواری‌هایی مواجه خواهد شد.
صادرکننده اگر قصد صدور چک را دارد، باید در زمان تاریخ تعیین شده برای پرداخت چک، در حساب بانکی خود به اندازه کافی پول داشته باشد تا مشکلات مربوط به برگشت زدن چک برای او به وجود نیاید.
دارنده می‌تواند به هر میزان از مبلغ چک که وصول نشد را برگشت بزند. امکان برگشت زدن تمام یا بخشی از مبلغ چک وجود ندارد. با برگشت خوردن چک، گواهی به دارنده داده می‌شود که از طریق آن می‌تواند اقدامات لازم برای طرح دعوا علیه دارنده را انجام دهد.
البته صدور و وصول چک‌های جدید دچار تغییراتی گشته است و بایستی پیش از آن که اقدام موثری برای صدور و دریافت چک صیادی انجام شود، با وکیل تلفنی یا حضوری خوب در این زمینه مشورت کنید. وکیل متخصص در امور چک به خوبی می‌تواند شما را در این زمینه راهنمایی کرده و مشاوره حقوقی پرکاربردی را در اختیارتان قرار دهد.
انواع چک
چک دارای انواع مختلفی است که کاربرد هر یک از انواع چک در موضوعات گوناگون متفاوت است. در هر صورت انواع چک شامل موارد زیر است:
چک عادی
یکی از انواع چک که در زندگی روزمره بسیار با آن سرو کار داریم، چک عادی است. در چک عادی، صادرکننده آن را در وجه حساب افراد دیگر صادر می‌کند. اعتبار چک‌های عادی در واقه به اعتبار صاحب حساب یا صادرکننده بستگی دارد.
در چک‌های جدید، دارنده می‌تواند از طریق سامانه صیاد، سوابق و میزان اعتبار صاحب حساب را بررسی نموده که اگر دارای سابقه چک برگشتی باشد، می‌تواند از دریافت چک خودداری کند.
با ثبت چک‌های عادی در سامانه صیاد، مشخص می‌شود که در نهایت که صاحب حساب تا چه میزان اعتبار بانکی برای صدور چک دارد. البته ممکن است که صادرکننده تا به اکنون هیچگونه سوابق پرداخت چک نداشته باشد که در هر صورت این موضوع به اختیار دارنده بستگی دارد که اقدام به دریافت چک نموده یا از دریافت آن خودداری کند.
چک تایید شده
چک‌های تایید شده دارای اعتبار بسیار بالایی هستند و برخلاف چک عادی که چندان اعتبار نداشته، اطمینان خاطری برای دارنده وجود دارد که بتواند از صادرکننده چک را دریافت کند.
چک تایید شده بدین معناست که بانک، وجود چک در حساب صادرکننده را تایید می‌کند و دیگر مسائلی مانند برگشت خوردن چک وجود ندارد.
در چک تایید شده، دارنده دیگر نگرانی بایت عدم وصول مبلغ چک ندارد؛ زیرا مبلغ مندرج در چک توسط بانک مسدود شده و در زمانی که دارنده برای وصول چک به بانک مراجعه می‌کند، این مبلغ به او پرداخت می‌شود.
در این نوع چک، بانک مبلغ مندرج در چک را در حساب صادرکننده مسدود نموده و وجه تایید شده به دارنده پرداخت می‌شود.
چک تضمین شده
از دیگر انواع چک می‌توان به چک تضمین شده اشاره نمود. چک تضمین شده بر اساس تقاضایی که مشتریان دارند، از طرف بانک ارائه می‌شود.
چک تضمین شده تفاوتی که با دیگر چک‌ها دارد، این است که در وجه بانک صادر می‌شود. از این حیث، مبلغ چک توسط بانک تضمین شده است و دارنده با اطمینان کافی می‌تواند برای دریافت آن اقدام کند.
تفاوت چک تضمین شده با چک تاییده شده این است که در چک تایید شده، چک در وجه دارنده صادر شده اما صدور چک تضمین شده در وجه و حساب بانک مورد نظر است. در هر صورت در این دو نوع چک به نحوی پرداخت مبلغ چک تضمین می‌شود و نسبت به سایر چک‌ها از اعتبار بالایی برخوردار است.
گفتنی است که به چک تضمین شده نیز چک بانکی گفته می‌شود. چک بین بانکی با چک بانکی تفاوت دارد و لازم است که به این موضوع توجه داشته باشید.
چک رمز دار
چک رمز دار که به آن چک بین بانکی نیز گفته می‌شود، از یک بانک به بانک دیگر صادر می‌شود. در چک رمز دار، نقل و انتقال مالی بین دو یا چند بانک صورت می‌گیرد.
چک‌های بین بانکی همراه با رمز هستند که برای وصول آن دارنده بایستی رمز چک را به بانک اعلام نموده تا در نهایت مبلغ چک از حساب صادرکننده کسر شده و به حساب دارنده پرداخت شود.
چک مسافرتی
چک مسافرتی در بین انواع چک چندان کارایی زیادی نداشته و تنها در مواردی خاص از آن استفاده می‌شود. در اصطلاح عرفی به چک مسافرتی، تراول چک گفته می‌شود. این چک از طرف بانک صادر شده و مبلغ چک نیز در آن نوشته می‌شود.
چک سفید امضاء
چک سفید امضاء همانطور که از نام آن پیدا است، چکی است که صادر کننده آن را صادر نموده اما هیچ امضا و یا نام دارنده، تاریخ و سایر موارد در آن عنوان نمی‌شود. در این نوع چک، تنها صادرکننده اقدام به امضا چک نموده اما هیچ موردی را در چک قید نمی‌کند.
چک مدت دار
نوع دیگری از انواع چک شامل چک مدت دار است. چک مدت دارد که تحت عنوان چک وعده دار شناخته می‌شود، برای پرداخت آن مدت زمان مشخصی تعیین می‌گردد. در واقع ممکن است که صادرکننده چک را امروز صادر نموده باشد اما سر رسید چک در تاریخ دیگری است.
چک چه ارکانی دارد؟
بعد از آشنایی با انواع چک، حال لازم است تا ارکان چک نیز مورد بررسی قرار گیرد. ارکان چک در قانون نیز به آن اشاره شده است و به طور کلی به منظور صدور هر چک، سه رکن اساسی وجود دارد. بنابراین ارکان اصلی چک شامل دارنده چک، صادرکننده چک و محال علیه است.
صادرکننده چک، رکن اول چک بوده و فردی است که اقدام به صدور چک می‌کند. در واقع صادرکننده چک همان صاحب حساب بانکی است. صادرکننده تمامی موارد مندرج در چک را نوشته، امضا نموده و در نهایت در اختیار دارنده قرار می‌دهد.
صادرکننده در واقع رکن اصلی و مهم چک است که مسئولیت پرداخت شدن مبلغ چک را بر عهده دارد. البته در صورتی که ضامن برای چک وجود داشته باشد نیز ضامن به اندازه صاحب حساب برای پرداخت مبلغ چک، دارای مسئولیت است.
رکن بعدی چک، دارنده است. صادرکننده چک را برای دارنده و به حساب او صادر می‌کند. چک به طور کلی می‌تواند در وجه حساب شخص معین و یا این که به صورت وجه حامل صادر گردد. گفتنی است که چک اگر در صورت پشت نویسی به فرد دیگری انتقال داده شود نیز او به عنوان دارنده چک شناخته می‌شود.
در قانون تنها به دارنده چک اجازه داده شده است برای چک برگشتی اقدام به طرح دعوا کیفری کند. اقامه دعوا کیفری برای چک برگشتی تنها علیه صاحب حساب امکان پذیر است.
رکن دیگر چک، محال علیه است. محال علیه همان بانک است که چک به اعتبار آن صادر می‌شود. به طور کلی محل در اسناد تجاری، معنای پول دارد و این که گفته می‌شود چک بی محل یا بلامحل صادر شده است، در واقع چکی است که پول و وجه معینی در حساب صادرکننده وجود ندارد تا دارنده بتواند آن را وصول کند.
مشاوره حقوقی چک شامل چه موضوعاتی می‌شود؟
چک جز آن دسته از موضوعاتی است که به صورت تخصصی برای آن ارائه مشاوره حقوقی صورت می‌گیرد. با توجه به اهمیت و کاربرد بالای چک در معالات تجاری، لازم است تا عموم مردم اطلاعات کافی در مورد چک داشته باشند. با دریافت مشاوره حقوقی می‌توانید به بهترین شکل ممکن از اطلاعات لازم پیرامون چک مطلع شوید.
موضوعات مختلفی در مشاوره حقوقی چک داده می‌شود و هدف از ارائه مشاوره، کمک و راهنمایی به افراد برای وصول چک از طریق روش‌های قانونی است. مشاوره چک به بررسی ابعاد قانونی چک پرداخته و راهکارهایی در اختیار شما قرار داده می‌شود که می‌توانید برای وصول چک اقدام کنید.
حال با توجه به این که انواع جدیدی از چک‌ها ایجاد شده است و عموم مردم ممکن است که اطلاعات کافی از ثبت چک صیادی نداشته باشند، استفاده از مشاوره حقوقی در این زمینه بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
قبل از آن که اقدام به صدور یا دریافت چک کنید، برای آن که از وقوع مشکلات احتمالی در مورد چک جلوگیری شود، توصیه می‌شود که با وکیل متخصص در امور چک مشاوره حقوقی بگیرید.
تمامی راه‌های قانونی که می‌توانید برای وصول چک خود اقدام کنید، در جلسات مشاوره به شما آموزش داده می‌شود. در صورتی که چکی که از صاحب حساب دریافت کرده‌اید، به دلیل عدم موجودی کافی در حساب او، برگشت خورده و در نهایت قصد شکایت از او را دارید، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی با وکیل آنلاین یا حضوری توصیه می‌شود.
گفتنی است که با توجه به تغییراتی که قوانین چک پیدا کرده است، برای دریافت اطلاعات بیشتر از تغییرات اعمال شده و رویکرد جدید صدور چک، استفاده از خدمات سامانه مشاوره حقوقی 24 توصیه می‌شود. با بهره‌مندی از مشاوره حقوقی این سامانه، به راحتی می‌توانید با نحوه وصول چک و آخرین تغییرات اعمال شده در قوانین چک نیز مطلع شوید.
مشاوره حقوقی وصول چک به شیوه کیفری
زمانی که چک بلامحل صادر می‌شود، دارنده می‌تواند از راه‌های مختلفی برای وصول آن اقدام کند که یکی از این راه‌ها، روش کیفری است.
در صورتی که چکی که در وجه دارنده صادر شده باشد اما زمانی که دارنده برای وصول آن به بانک مراجعه می‌کند، امکان پرداخت مبلغ چک به دلیل نبود پول در حساب صادرکننده، وجود نداشته باشد، چک توسط بانک برگشت زده می‌شود.
شیوه کیفری وصول چک در واقع همان طرح دعوا از طریق مراجع قضایی کیفری است. در قانون برای شکایت کیفری چک بلامحل، شرایطی خاص عنوان شده است که تمامی این شرایط در مشاوره حقوقی چک، ارائه می‌شود. صدور چک بلامحل جرم محسوب می‌شود و دارنده طبق قانون این اختیار را دارد که با تنظیم شکایت کیفری علیه صادرکننده اعلام جرم کند.
برای وصول چک بلامحل به شیوه کیفری، دارنده چک از زمانی که چک برگشت زده شده و بانک گواهی عدم پرداخت را صادر می‌کند، به مدت شش ماه فرصت دارد که برای طرح دعوا به دادسرا مراجعه کند. با گذشت این مدت زمان، دیگر امکان شکایت کیفری برای چک وجود نداشته و باید از روش‌های دیگری برای وصول چک اقدام کند.
بنابراین دارنده اگر قصد دارد تا علیه صادرکننده چک، طرح دعوا کیفری را اتجام دهد، بایستی مدت زمان مزبور نیز رعایت شود. به همین منظور ابتدا شاکی بایستی اقدام به تنظیم شکواییه نموده و به دادسرا مراجعه کند.
تحقیقات مقدمات شکایت چک کیفری در دادسرا انجام شده و با اثبات این موضوع که صادرکننده اقدام به صدور چک بلامحل نموده است، کیفرخواست صادر شده و پرونده برای تعیین مجازات و تصمیم گیری نهایی به دادگاه ارجاع داده می‌شود.
مشاوره حقوقی اجرا گذاشتن چک به روش حقوقی
علاوه بر روش کیفری برای به اجرا گذاشتن چک، می‌توان از شیوه حقوقی نیز در این زمینه استفاده نمود. در روش حقوقی، دارنده برای اجرا گذاشتن چک بلامحل، بایستی دادخواستی در این زمینه تنظیم نموده و آن را تسلیم دادگاه حقوقی نماید. اجرا گذاشتن چک به روش حقوقی مانند اقامه سایر دعاوی حقوقی مستلزم ارائه دادخواست است.
در زمان ارائه دادخواست، بایستی کپی و اصل چک پرداخت نشده که توسط بانک برگشت زده شده به همراه گواهی عدم پرداخت چک نیز ضمیمه آن شود. در روش حقوقی وصول چک بلامحل بر خلاف شیوه کیفری، محدودیت زمانی خاصی برای اجرا گذاشتن چک وجود ندارد و دارنده هر زمان که بخواهد این امکان را دارد که از صاحب حساب شکایت کند.
لازم به ذکر است که دارنده چک می‌تواند جدای از بحث به اجرا گذاشتن چک برای وصول چک از دادگاه محکومیت صادرکننده برای پرداخت کلیه خسارات و ضرر و زیان وارده را درخواست نماید. این درخواست تحت عنوان مطالبه خسارت تاخیر تادیه ارائه می‌شود.
با توجه به این که مبلغ پک در موعد تعیین شده پرداخت نشده است، ضرر و زیانی به دارنده وارد شده و در این صورت صادرکننده بایستی برای جبران خسارت اقدام کند.
دارنده چک می‌تواند برای توقیف اموال صادرکننده اقدام به ارائه دادخولست تامین خواسته نماید. دادگاه نیز تا زمان تعیین تکلیف پرونده، اموال صادرکننده را توقیف می‌نماید.
اجرا گذاشتن چک از روش حقوقی، فرآیند و پروسه طولانی دارد و عملا دارنده برای آن که بتواند از این طریق اقدام به وصول چک کند، بایستی فرآیند مشخصی را طی کند. در شرایطی که امکان شکایت کیفری بابت چک برگشتی وجود ندارد، شیوه حقوقی در این زمینه مناسب است.
مشاوره حقوقی اجرا گذاشتن چک به شیوه ثبتی
شیوه دیگری که برای وصول چک، در نظر گرفته می‌شود، روش ثبتی است. اگر دارنده نتوانست مبلغ چک را وصول کند، می‌تواند چک را برگشت بزند. با برگشت زدن چک، گواهی عدم پرداخت به دارنده داده می‌شود تا از طریق آن اقدامات لازم برای وصول چک را انجام دهد.
مشاوره حقوقی چک، به نحوه و ترتیب اجرا گذاشتن چک از طریق روش ثبتی می‌پردازد. دارنده چک با دراختیار داشتن مدارک بایستی به اداره ثبت اسناد مراجعه نموده و درخواست صدور اجراییه کند. به هکین منور فرم مخصوصی برای صدور اجراییه چک برگشتی ارائه شده و با تکمیل آن به صادرکننده چک ابلاغ می‌شود.
با ابلاغ اجراییه چک برگشتی به صادرکننده، او ظرف مهلت ده روز فرصت دارد که برای پرداخت مبلغ چک اقدام کند. در صورت پرداخت نکردن مبلغ چک در بازه زمانی تعیین شده، اموال صادرکننده توقیف می‌شود. اموالی که برای توقیف به اجراییه ثبت معرفی می‌شود، باید جز مستثنیات دین نباشد.
دارنده چک اختیار دارد که بر اساس هرکدام از روش‌های ذکر شده برای اجرا گذاشتن چک اقدامات لازم را انجام دهد. برای اجرا گذاشتن چک به شیوه کیفری محدودیت زمانی وجود دارد که در همین راستا دارنده باید نسبت به این موضوع توجه خاصی نیز داشته باشد.
مشاوره حقوقی مجازات صدور چک برگشتی
صدور چک برگشتی، عنوان مجرمانه‌ای است که در قانون به آن اشاره شده است. برای طرح شکایت کیفری و اعمال مجازات صادرکننده، دارنده چک ظرف مدت شش ماه از تاریخ صدور چک، فرصت دارد که اقدام به طرح شکایت کیفری بایت چک برگشتی نماید.
حال در مورد این که چک برگشتی دارای چه مجازاتی است، در ماده 7 قانون صدور چک به این موضوع بررسی شده است. بنابراین مجازات صدور چک برگشتی به شرح زیر است:
- چنانچه مبلغ مندرج در چک کمتر از 10 میلیون ریال باشد، مجازات آن تا حداکثر 6 ماه حبس است.
- اگر مبلغ چک بین 10 میلیون ریال تا 50 میلیون ریال باشد، صادر کننده به مجازات از 6 ماه تا 1 سال حبس محکوم می‌شود.
- در صورتی که مبلغ چک بیشتر از 50 میلیون ریال باشد، مجازات حبس از 1 تا 2 سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال برای صادرکننده در نظر گرفته شده است. در صورتی که که صادر کننده چک اقدام به صدور چک‌های بلامحل نموده باشد، مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ها ملاک عمل خواهد بود.
ارائه مشاوره حقوقی چک توسط وکلای متخصص
چک به عنوان یکی از اسناد تجاری پرکاربرد، براس صدور و دریافت آن دارای قوانین مشخصی است. صادرکننده در صورتی که اقدام به صدور چک بلامحل نماید، دارنده طبق قانون حق دارد که از او طرح دعوا کند.
برای شکایت بایت چک برگشتی و سایر موضوعات مرتبط با چک، در صورتی که نیاز به مشاوره تخصصی دارید، سامانه مشاوره حقوقی 24 در این زمینه توصیه می‌شود.
این سامانه با بهره‌مندی از مشاوران و کارشناسان مجرب و وکلای دادگستری کاربلد و ارائه خدماتی نظیر مشاوره‌های تخصصی حقوقی، می‌تواند شما را در تمامی مراحل ثبت شکایت بابت چک یاری نماید. بنابراین برای امور مرتبط با چک، بهتر است قبل از هر اقدام حقوقی از خدمات این سامانه بهره‌مند شوید.
