پیش از پرداختن به مشاوره حقوقی دیه و انواع آن باید گفت در مسائل شرعی، حق آسیب رساندن و وارد نمودن صدمات جانی و مالی به افراد سلب شده است. با این وجود افراد زیادی هستند که مقید به قوانین و مقررات شرعی نبوده و به دلایل مختلف اقدام به انجام تخلفاتی نیز می‌کنند.
یک سری از جرائم، جنبه جنایت دارند که در قانون مجازات خاصی برای این قبیل رفتارها تعیین شده است. در تمام جهان، شاید وقوع انواع مختلفی از جرائم هستیم که می‌تواند مرتبط با اعمال جنایی باشد. همه رفتارهای مجرمانه، جنایت محسوب نمی‌شوند و جرائم جنایی، بخش خاصی از رفتار مجرمانه را تشکیل می‌دهند.
ضروری است که برای جنایات، مجازات‌های سنگینی به نسبت سایر جرائم در نظر گرفته شود. تصور کنید که مجازات خفیفی در قانون برای جرائم جنایی در نظر گرفته می‌شد. در این صورت شاهد وقوع هرج و مرج در جامعه و وقوع بی‌نظمی نیز بوده‌ایم.
علت اصلی تعیین مجازات برای انواع جرائم، جلوگیری از وقوع جرم و کاهش جمعیت کیفری در جامعه است. البته در طی سالیان اخیر، اقداماتی در راستای کاهش وقوع جرائم اتخاذ شد که چندان موثر نبود و کما این که همواره شاهد وقوع جرم در کشور هستیم و چه بسا میزان وقوع جرم نیز افزایش پیدا می‌کند.
جنایت می‌تواند به صورت عمدی و یا غیر عمدی صورت می‌گیرد. اغلب جنایت هایی که به وقوع می‌پیوندد، توام با عمد و سوء نیت از طرف جانی است و در مواردی نیز شخص مجرم هیچگونه عمدی در ارتکاب جنایت نداشته و تنها در اثر عوامل مختلف رفتار جنایی انجام شده است.
همانطور که می‌دانید و مطابق مشاوره حقوقی دیه در قانون برای جنایات عمدی، مجازات قصاص و جنایات غیر عمدی، دیه در نظر گرفته شده است. شاید تا به اکنون با اصطلاح دیه، مواجه شده باشید و اطلاعاتی کم و بیش در مورد دیه داشته باشید.
دیه یکی از مجازات تعیین شده در قانون است که اغلب برای جنایت غیر عمدی در نظر گرفته می‌شود. البته برای جنایت عمدی نیز در شرایطی دیه تعیین می‌شود.
دیه شامل دیه نفس، دیه اعضا و دیه منافع است. بنابراین میزان دیه و مجازات هر یک از آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. همچنین دیه هرکدام از اعضای بدن نیز میزان متفاوتی دارد.
به جهت صدمات و خساراتی که به جان و مال افراد وارد می‌شود، قانونگذار مجازات دیه را برای این جرائم در نظر گرفته است. فردی که اقدام به وارد نمودن صدمات جانی به افراد می‌شود و یا مرتکب جنایت غیر عمدی نیز می‌شود، محکوم به پرداخت دیه می‌شود.
دیه چیست؟
دیه واژه‌ای آشنا برای بسیاری از ما است اما به احتمال زیادی با مقررات دیه آشنا نباشید. حال لازم است تا با مفهوم دیه و سپس مشاوره حقوقی دیه آشنا شویم.
قبل از آن که به تعریف دیه بپردازیم، بایستی عنوان شود که دیه، یکی از مجازات‌های مقرر در قانون است که در اغلب مواقع برای جنایت غیر عمدی و در مواردی نیز برای جنایت عمدی تعیین می‌شود.
در ماده 14 قانون مجازات اسلامی، مجازات‌هایی که به طور کلی برای جرائم در نظر گرفته می‌شود، شامل موارد زیر است:
- حد
- قصاص
- دیه
- تعزیر
تمامی مجازات‌هایی که برای رفتارهای مجرمانه در نظر گرفته می‌شود، مشمول موارد فوق است. به غیر از این موارد، مجازات‌های دیگری برای جرائم از سوی مراجع قضایی تعیین نمی‌گردد.
حد مجازاتی است که میزان و نوع آن در شرع تعیین شده است. در مسائل شرعی برای جرائم مختلف نیز مجازات تعیین شده است که چنین مجازات‌هایی به عنون حد شناخته می‌شود.
مجازات‌هایی که در شرع بیان شده و به آن‌ها حد گفته می‌شود، انواع مختلفی دارد که شامل اعدام، نفی بلد و قطع عضو است. به مراتب مجازات‌های حدی، شدت و میزان بیشتری برای آن‌ها نسبت به سایر مجازات‌ها تعیین شده است.
با این اوصاف، جرائمی که مستوجب حد هستند، دادگاه نمی‌تواند تغییری در تعیین مجازات انجام دهد و صدور مجازات حد باید به همان میزان و شرایطی که در شرع بیان شده است، اجرا شود. نوع دیگری از مجازات که در ماده مزبور بیان شده است، تعزیر می‌باشد.
تعزیز نوعی مجازات است که تعیین کیفیت و میزان آن توسط قانونگذار صورت می‌گیرد. در جرائم تعزیری، قاضی امکان تغییر و کاهش و یا افزایش میزان مجازات و اعمال تخفیف در مجازات را دارد.
قصاص نیز از دیگر مجازات شناخته شده در قانون است که به مجازات مقابله به مثل نیز شناخته می‌شود. قصاص شامل قصاص عضو و فصاص نفس است که اختصاص به جنایات عمدی دارد. دیه مجازات دیگری است که برای جنایات غیر عمدی اجرا می‌شود. البته در شرایطی نیز امکان تعیین دیه برای جنایت عمدی وجود دارد.
بنابراین در پاسخ به این سوال که دیه چیست، می‌توان گفت که دیه به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین انواع مجازات است و زمانی که جنایت غیر عمدی صورت گیرد، برای مرتکبین این نوع مجازات اعمال می‌شود.
در واقع دیه نوعی مجازات مالی است که محکومین باید بر اساس میزان مندرج در قانون، اقدام به پرداخت آن کنند.
تعریف دیه در قانون
همانطور که گفته شد، بر اساس ماده 14 قانون مجازات اسلامی، یکی از انواع مجارات، شامل دیه است.
در ماده 17 قانون مجازات اسلامی، تعریف دیه عنوان شده است. بر اساس این ماده، دیه اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس، برای ایراد جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهت امکان قصاص وجود ندارد، به موجب قانون مقرر می‌شود.
تعریف بیان شده در قانون، تعریف کامل و جامعی برای دیه است که اختصاص به مجازات جنایات غیر عمدی دارد.
البته دیه تنها برای جنایات غیر عمدی تعیین نمی‌شود، بلکه برای جنایت عمدی در شرایطی که قصاص امکان اجرا و تعیین آن نیست، دیه در نظر گرفته می‌شود. پرداخت دیه به اولیا دم یا مجنی علیه صورت می‌گیرد. میزان دیه در قانون می‌تواند به صورت دقیق تعیین شده باشد و یا این که تعیین دیه صورت نگرفته باشد.
در هر صورت فردی که جنایتی را انجام می‌دهد که منجر به صدمه دیدن اعضا بدن و یا قتل طرف دیگر می‌شود، د صورت غیر عمدی بودن آن، جانی محکوم به پرداخت دیه می‌شود. البته در جنایت عمدی چنانچه شرایط اجرای قصاص امکان پذیر نباشد، نیز مجازات دیه در نظر گرفته می‌شود.
انواع دیه
شخصی که به صورت غیر عمدی، صدمات دیگری را به اعضا و یا منافع فرد دیگر وارد می‌نماید و یا این که صدمات وارد شده منجر به قتل شخصی نیز شود، برای جانی مجازات دیه تعیین می‌شود. حال دیه دارای انواع مختلفی است که شامل موارد زیر می‌شود:
دیه بر اساس جنایت وارده بر اعضاء و منافع
- دیه نفس
- دیه اعضا
به طور کلی، دیه نفس مرتبط با دیه جرم قتل است. به بیان دیگر، منظور از دیه نفس آن است که جانی به صورت غیر عمدی اقدام به قتل رساندن طرف دیگر نماید و طبق قانون برای محکوم علیه مجازات دیه تعیین می‌شود.
دیه نفس، اختصاصا ارتباط به جرم قتل آن هم از نوع غیر عمد، دارد. البته در نظر گرفتن دیه برای قتل عمد در صورتی که امکان قصاص به هر دلیلی وجود نداشته باشد، امکان پذیر است.
در واقع اگر قتل به صورت عمدی صورت گرفته باشد، در صورتی می‌توان مجازات دیه تعیین نمود که اولیای دم به جای آن که خواستار قصاص باشند، بر دیه مصالحه کنند. دیه نفس یا دیه قتل، برابر با دیه کامل انسان است که البته میزان آن هرساله افزایش پیدا می‌کند.
نوع دیگری از دیه، شامل دیه اعضا است که می‌تواند منجر به صدمه وارد شدن به خود عضو و منافع آن شود. در صورتی که جنایت بر روی هر کدام از اعضای بدن صورت گیرد، برای آن دیه در نظر گرفته می‌شود. دیه منافع نیز در ارتباط با شرایطی است که به واسطه جنایت صورت گرفته، به منافع اعضا مجنی علیه صدمه وارد شود.
در صوتی که فردی به چشم دیگری صدمه وارد نماید اما بینایی وی از دست نرفته باشد، مجازات دیه عضو را شامل می‌شود. اما گاهی همین وارد کردن صدمه به چشم منجر به از بین رفتن بینایی مجنی علیه شده که دیه منفعت تعیین می‌شود.
در مورد جنایاتی که منجر به جراحات به افراد دیگر نیز می‌شود، امکان تعیین دیه تحت عنوان دیه جراحات وجود دارد.
دیه مقدر و غیر مقدر
گفتنی است که تقسیم بندی دیگری که می‌توان برای انواع دیه در نظر گرفت، شامل دیه مقدر و غیر مقدر است. دیه مقدر، نوعی از دیه است که مقدار آن در قانون تعیین شده است.
بر اساس ماده 448 قانون مجازات اسلامی، دیه مقدر، مال معینی است که در شرع به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو و یا منفعت یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.
دیه غیر مقدر که به آن ارش نیز گفته می‌شود، در مورد دیه ای است که مقدار آن مشخص نشده است. تعیین ارش بر اساس نظر دادگاه و انجام بررسی از طریق پزشکی قانونی و راه‌های دیگر صورت می‌گیرد.
به موجب ماده 449 قانون مجازات اسلامی، ارش دیه غیر مقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ کیفیت جنایت، تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و با در نظر گرفتن دیه مقدر و جلب نظر کارشناس، میزان آن را تعیین می‌نماید.
مقررات مربوط به ارث و دیه
گاهی این سوال مطرح می‌شود که اگر قتلی صورت گیرد و طی آن ثابت شود که قاتل، ورثه مقتول بوده است، آیا امکان ارث بردن او از دیه مقتول وجود دارد؟ در مورد ارث بری قاتل از اموال مقتول نیز چگونه است؟ پاسخ به این سوال در ماده 451 قانون مجازات اسلامی بیان شده است.
بنا بر ماده مزبور، در صورتی که قاتل از ورثه مقتول باشد، چنانچه قتل عمدی صورت گرفته باشد، از اموال و دیه او ارث نمی‌برد. حال اگر قتل به صورت خطای محض یا شبه عمد باشد، قاتل از دیه مقتول ارث نخواهد برد.
بنابراین چه قتل به صورت عمدی باشد و یا شبه عمدد یا خطای محض، امکان ارث بردن قاتل از دیه مقتول وجود ندارد. گفتنی است که در صورتی که قتل صوزت گرفته، به صورت شبه عمد باشد، قاتل از مقتول ارث میبرد.
موضوعات قابل بحث در مشاوره حقوقی دیه
در بخش‌های قبل، به طور مفصل به تعریف و انواع دیه پرداختیم. دیه نوعی مجازات برای جنایات غیر عمدی است که البته جنایات عمدی نیز تحت شرایطی می‌توانند مشمول مجازات دیه شوند. با توجه به اهمیت موضوع دیه، لازم است تا پیرامون آن به صورت تخصصی مشاوره حقوقی دیه ارائه شود.
در مشاوره حقوقی دیه به تمامی سوالات شما که در ارتباط به دیه باشد، پاسخ داده می‌شود. اما یک سری از موضوعات در مشاوره حقوقی دیه بیشتر مطرح می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها، عبارتند از:
- میزان دیه اعضا و منافع
- میزان دیه قتل غیر عمد
- راه‌های اثبات دیه
- مهلت تعیین شده در قانون برای پرداخت دیه
- میزان دیه چشم
- دیه بینی
- دیه گوش
- دبه لب
- دیه جراحات
- دیه جنین
- دیه جنایت بر میت
سوالاتی که در مشاوره حقوقی دیه مطرح می‌شود، بیشتر به میزان دیه اعضای بدن که در قانون تعیین شده است، مرتبط می‌باشد.
در واقع برای متقاضیان دریافت مشاوره حقوقی دیه، عموما این سوال مطرح می‌شود که اگر به طور مثال فردی در اثر ضربات وارده به چشم فردی آسیب برساند، در قانون چه میزان دیه برای آن تعیین شده است.
پاسخ به کلیه سوالات مرتبط با دیه در مشاوره حقوقی داده می‌شود و وکلای متخصص در امور کیفری سامانه مشاوره حقوقی 24، آمده پاسخگویی به پرسش‌های شما هستند.
ارائه مشاوره حقوقی دیه به صورت تلفنی و آنلاین
عمده خدمات مشاوره حقوقی به صورت غیر حضوری، ارائه می‌شود. حال روش‌هایی که برای مشاوره حقوقی غیر حضوری نیز در نظر گرفته می‌شود، روش تلفنی و آنلاین است.
در مورد موضوعات مرتبط با دیه نیز ارائه مشاوره حقوقی با وکیل آنلاین و تلفنی وجود دارد و از این حیث می‌توانید از شهرهای مختلف کشور برای دریافت مشاوره حقوقی اقدام نمایید.
اگر به دنبال این هستید تا بتوانید از بهترین خدمات مشاوره حقوقی، بهره‌مند شوید، سامانه مشاوره حقوقی 24 در این زمینه به شما توصیه می‌شود.
استفاده از مشاوره حقوقی این سامانه، می‌تواند مزایای فراوانی نیز به همراه داشته باشد. با توجه به وجود وکلا برجسته و متخصص در دعاوی کیفری، این سامانه گزینه مناسبی برای بهره‌مندی از مشاوره حقوقی دیه است.
لازم به ذکر است که ارائه مشاوره حقوقی با وکیل تلفنی یا مراجعه حضوری برای تمامی شهرهای ایران در سامانه وجود دارد و شرایطی برای شما در نظر گرفته شده است که بتوانید از وکلای شهر خود نیز مشاوره حقوقی دریافت کنید و به گفتگوی حقوقی با آن‌ها بپردازید. بنابراین برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی دیه، با کارشناسان حقوقی ما درتماس باشید.
